Uitvinding Boekdrukkunst

Johannes Gutenberg  

De boekdrukkunst is rond 1450 uitgevonden door Johannes Gutenberg te Mainz. In de tweede helft van de vijftiende eeuw verspreidde ze zich over heel Europa. In oktober 1454 bezocht de bisschop van Siena de Rijksdagin Frankfurt. Daar maakte hij kennis met een 'vir mirabilis' , een 'wonderbaarlijke man' en zag hij delen van een boek dat die man gemaakt had. Op 12 maart 1455 schreef hij erover in een brief aan de Spaanse kardinaal Juan de Carvajal:
'Ik heb geen complete bijbels gezien, maar katernen van verschillende [bijbel]boeken. De tekst was absoluut vrij van fouten en nauwkeurig gedrukt in prachtige letters. Uwe eminentie zou ze zonder moeite en zonder bril kunnen lezen.'
De man die hij had gezien heette Johannes Gutenberg (ca. 1397-1468). Hij kwam uit Mainz en het boek dat hij gemaakt had, was het eerste gedrukte Westerse boek, een Latijnse bijbel. Dat 'Westerse' staat niet voor niets in de vorige zin, want in Zuidoost-Azië werd al vanaf de zevende eeuw gedrukt met houtblokken, waarin de tekst en eventuele plaatjes werden uitgesneden. Het eerste boek dat met losse metalen letters gedrukt werd heet Jikji en werd in 1377 in Korea geproduceerd. Techniek Gutenberg had de techniek om boeken te drukken met losse loden letters een aantal jaar eerder uitgevonden, misschien al in Straatsburg, waar hij in de jaren 1440 woonde. In Mainz drukte hij, voordat hij zich waagde aan de Bijbel, beknopte Latijnse grammatica's en aflaatbrieven voor de Rooms-katholieke kerk – je kon door zo'n aflaat te kopen je tijd in het Vagevuur bekorten én je droeg bij aan de oorlog tegen de Turken, die Cyprus bezet hielden. Gutenbergs succes was van korte duur: in november 1455 verloor hij een rechtszaak van zijn geldschieter, Johannes Fust, die de drukkerij overnam. Van de Gutenbergbijbel (ook wel de '42-regelige bijbel', naar het aantal regels in de kolommen) werden waarschijnlijk zo'n 180 exemplaren gedrukt. Daarvan zijn er nog een kleine vijftig over, verspreid over de hele wereld. In Nederland en Vlaanderen is geen compleet exemplaar, maar fragmenten bevinden zich in de Universiteitsbibliotheek in Leuven, Huis van het boek in Den Haag en het Noord-Hollands Archief in Haarlem. In het Waalse Mons is er een bijna volledig exemplaar. Het gedrukte boek was een uitvinding die Europa op z'n kop zette. Vanuit Mainz verspreidde de boekdrukkunst zich over Europa, eerst naar Zuid-Duitsland en Italië, maar al snel ook naar Frankrijk en de Lage Landen. 

Diverse video's over de uitvinding van de boekdrukkunst door Johannes Gutenberg

klik even op de afbeelding voor de video's